W odległości ok. 17 km od Kętrzyna na Mazurach leży wieś Święta Lipka. W miejscu tym znajduje się jedno z najbardziej znanych sanktuariów maryjnych w Polsce. Według legend i podań wszystko zaczęło się prawdopodobnie w XIV w.

Autor pierwszych pisemnych wzmianek z XVII w. wspomina o lipie na której pojawiła się figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem.Już w średniowieczu miejsce to zasłynęło cudami i zaczęli przyjeżdżali do  Świętej Lipki pielgrzymi z Prus i Warmii, a nawet z Mazowsza w nadziei uzdrowienia  lub dla uzyskania odpustu. W 1519 r. Albrecht Hohenzollem - ostatni wielki mistrz krzyżacki odbył do Świętej Lipki podróż pieszo i boso z Królewca. Kiedy w 1525 r. zakazano w państwie pruskim wiary katolickiej, a kult świętych uznano za zabobon, okoliczni mieszkańcy ograbili i zburzyli kaplicę, lipę wycięto, a figurkę utopiono w Jeziorze Wirowym. Katolicy odzyskali swobodę wyznaniową W 1618 r. Wtedy też Stefan Sadorski będący sekretarzem króla Zygmunta III wykupił całą Świętą Lipkę. Administracja i prawo użytkowania Świętej Lipki zostały przekazane Jezuitom. Powstała kaplica, w której umieszczono kopię obrazu Matki Boskiej Śnieżnej i to zapoczątkowało rozkwit sanktuarium. W 1685 r. Jezuici zaczęli przygotowywać teren pod budowę. Przywieziono materiały, część wzgórza została ścięta, zasypano bagna i umacniano grunt palami okutymi żelazem wbijanymi w ziemię. Kościół został konsekrowany 15 sierpnia 1693 r. Wyposażenie wnętrza trwało ponad pięćdziesiąt lat.Znajdujące się w środku takie zabytki jak: ołtarz główny, ołtarze boczne, tabernakulum, organy, freski w kościele i w krużgankach oraz na zewnątrz kuta brama, rzeźby w kamieniu i drewnie sprawiło, że Święta Lipka stała się niezwykłym zabytkiem późnego baroku w Polsce. Po kasacie zakonu Jezuici wrócili do Świętej Lipki w 1932r. Zakonnicy wkrótce rozpoczęli prace związane z parafią i sanktuarium. Po II wojnie światowej sława Sanktuarium, wzrosła na tyle, że miejsce to zaczęło odwiedzać sporo pielgrzymów.Tytuł Bazyliki Mniejszej nadał Świętej Lipce papież Jan Paweł II dekretem z 24.02.1983 r. Bazylika Mniejsza słynie też ze swoich koncertów organowych. Od 1989 r. w okresie wakacyjnym odbywają się w tutaj "Świętolipskie Wieczory Muzyczne". Organy zbudował Jan Josue Mosengel - organmistrza z Królewca w latach 1719-1721. Wystrój zewnętrzny instrumentu to niezwykła kompozycja ruchomych figur - głównie aniołów grających na trąbkach, kłaniających się lub dzwoniących dzwoneczkami.Wnętrze instrumentu zostało gruntownie przebudowane w 1905 r. Podczas I wojny światowej cynowe piszczałki zastąpiono cynkowymi, a w czasie II wojny światowej organy zostały zdewastowane. Brakujące piszczałki uzupełniono po wojnie, a nieczynne przez długi czas figury udało się uruchomić w 1970 r. Koncerty w Bazylice cieszą się dużą popularnością a sama Święta Lipka stała się znanym ośrodkiem pielgrzymkowym i miejscem wypoczynkowym. Dla przyjeżdżających turystów i pielgrzymów obok Sanktuarium funkcjonuje całoroczny Dom Pielgrzyma.

Źródło: www.swlipka.org.pl i wikipedia.pl